12 Kurumdan hasta mahpusların tahliyesi ile ilgili açıklama: Hastanelerin raporları tahliye için yeterli olmalı

Hak örgütleri, meslek odaları ve barolar hasta mahpuslarla ilgili açıklama yaparak İnfaz kanununda değişiklik yapılarak ATK tarafından hazırlanan tarafsızlığı tartışmalı ve bilimsel gerçeklikten uzak raporlara bağlı kalınmadan üniversiteler ile eğitim ve araştırma hastanelerinden alınan raporların infazın ertelenmesi için yeterli olması gerektiği vurgulandı

“Hayatını kaybeden mahpus sayısı çok yüksek”

Adalet Bakanlığı’nın 02.01.2023 tarihli açıklamasına göre Türkiye hapishanelerinde 341.497 mahpus bulunduğu hatırlatılan açıklamada; “Avrupa Konseyi yıllık ceza istatistiklerine göre Türkiye hapishanelerinde 2018 yılında 107, 2019 yılında 95, 2020 yılında ise 128 mahpus hayatını kaybetmiştir. 2021 ve 2022 yılları için ise herhangi bir istatistik resmi olarak paylaşılmamıştır, bunun yanında sivil toplum örgütleri olarak yaptığımız çalışmalardan ve basına çıkan haberlerden takip edebildiğimiz kadarıyla 119 mahpus hayatını kaybetmiştir. Kamuoyuna yansımayan hayatını kaybeden mahpus sayısının çok daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir” denildi.

“Düzenleme ile çok fazla yapısal değişikliğe gidilmedi”

Hasta mahpusların Cumhurbaşkanlığı affı ile ilgili genelgede yapılan düzenlemeyle son günlerde tekrar gündeme geldiğine işaret edilen açıklamada şöyle denildi;  “01.01.2006 yılında yayınlanan 20 No’lu “Özel Af Taleplerinde Yapılması Gereken İşlemler” başlıklı genelge 02.01.2023 tarihinde 20/1 Nolu  “Sürekli Hastalık, Sakatlık ve Kocama Sebebiyle Kişilerin Cezalarının Hafifletilmesi veya Kaldırılması Hakkında İşlemler” başlıklı genelge olarak yeniden düzenlenmiştir.  Kamuoyunda yaratılan olumlu havanın aksine, düzenleme ile çok fazla yapısal değişikliğe gidilmemiş, yalnızca “Sürekli Hastalık, Sakatlık ve Kocama” sebebiyle af talebinde bulunmayan mahpuslarla ilgili olarak kamu kurumlarına re’sen başvuru yolu açılmıştır” denildi.

“5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16. Maddesi değiştirilmeli”

Hasta mahpusların sorunlarına yapısal, süreğen ve standardize çözümler getirilmesi için 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16. Maddesinde yer alan “hapis cezasının infazının hastalık nedeni ile ertelenmesi“ düzenlemesinde değişikliğe gidilmesi gerektiğinin altı çizilen açıklamada; “16. Madde gereğince tam teşekküllü devlet hastanelerinden alınan raporlar, mahpusların cezaların hafifletilmesi veya kaldırılması için yeterli olmamakta ve Adli Tıp Kurumu’ndan (ATK) alınacak rapor zorunlu tutulmaktadır. Hastane heyetlerinin ağır hasta ve hayatını tek başına sürdüremeyen birçok mahpus için hapishanede kalamayacağı yönünde görüş bildirmesine rağmen ATK’nın ‘cezaevinde kalabilir’ yönünde verdiği raporlarla infaz ertelemelerini engellemektedir. Bu sebepten ötürü birçok hasta mahpus tedavileri düzenli yapılamadığı ve hapishane şartları tedavi için uygun ortam yaratmadığı için hapishanede hayatını kaybetmektedir. Aynı şekilde birçok hasta mahpus tedavi olanakları ortadan kalktıktan ve ölüm sınırında tahliye edildikten çok kısa bir süre sonra hayatını kaybetmektedir. Nevzat Çapkın, Sabri Kaya, Ehettin Kaynar ve son olarak da Hamdin Ördek tahliye edildikten altı gün sonra hayatını kaybetmiştir” diye belirtildi.

“Bu kapsamda aşağıda imzası bulunan sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve demokratik kitle örgütleri ve barolar olarak Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 16. Maddesi kapsamında aşağıda belirttiğimiz öneriler doğrultusunda yasal değişikliklerin bir an önce yapılmasını talep ediyoruz” denilen açıklamada şu düzenlemelerin yapılması talep edildi;

• “ATK tarafından hazırlanan tarafsızlığı tartışmalı ve bilimsel gerçeklikten uzak raporlara bağlı kalınmadan üniversiteler ile eğitim ve araştırma hastanelerinden alınan raporların infazın ertelenmesi için yeterli olması;
• Klinik kararlarla ilgili süreçlerin Mandela Kurallarında da öngörüldüğü gibi yeterli nitelikte, tam bir klinik bağımsızlıkla hareket eden uzmanlar heyetinin katılımı ve denetimine açık olması;
• Subjektif değerlendirmelere sebep veren “toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilen” ifadesinin kaldırılması”

İmza veren kurumlar

1. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği
2. Çağdaş Hukukçular Derneği
3. Diyarbakır Tabip Odası
4. Hak İnisiyatifi
5. İnsan Hakları Derneği – İstanbul Şube
6. İstanbul Tabip Odası
7. Özgürlük için Hukukçular Derneği İstanbul
8. Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası Diyarbakır
9. Toplum ve Hukuk Araştırmaları Vakfı
10. Türkiye İnsan Hakları Vakfı
11. Türk Tabipleri Birliği İnsan Hakları Kolu
12. Van Barosu (Haber Merkezi)